Projectplan

Support for healthcare of chronic diseases 
 
1. Inleiding 
 
Tijdens een studiereis van Nederlandse artsen in 2009 naar Ghana is contact gelegd met het 
streekziekenhuis Abura Dunkwa in de Central Region. Tijdens een bezoek aan dit ziekenhuis ontstond 
wederzijdse belangstelling voor een samenwerkingsverband omtrent chronische ziektes. 
 
In Ghana groeit het probleem rondom  diabetes (suikerziekte) en hypertensie( hoge bloeddruk). De Ghanese medische zorg is nog nauwelijks ingericht op de behandeling van dergelijke chronische ziektes. Tijdens een vervolgreis in 2010 heeft een stakeholders meeting plaatsgevonden, waarbij de wensen en knelpunten binnen de huidige situatie zijn geïnventariseerd. 
 
Op basis hiervan is Stichting Ghaned for Health opgericht en is een projectvoorstel opgesteld voor de 
ontwikkeling van zorg met betrekking tot de behandeling van chronische ziektes. 
 
Nederlandse artsen en praktijkondersteuners stellen zich beschikbaar om trainingen te verzorgen, 
zetten hun expertise in om protocollen voor de behandeling van chronische ziektes te ontwikkelen 
en genereren middelen om goede zorg aangaande chronische ziektes aan te kunnen bieden. 
 
De inzet van personeel en de middelen om de zorg uit te kunnen voeren wordt in Ghana door het 
ziekenhuis zelf gefinancierd. 
 
2. Organisatie 
 
Organisatie in Nederland 
 
Naam : Ghaned for Health 
Adres : Secretariaat: Dorpsstraat 15 
Postcode : 1393 NE 
Plaats : Nigtevecht  
Telefoon : 06 51497259 
E-mailadres : f.g.pingen@hetnet.nl; 
Website : www.ghanedforhealth.org 
Rekeningnummer : 254701264 
Inschrijving K.v.K : 54997577 
ANBI kenmerk : 851522452 
 
Contactpersoon 
Naam : Secretariaat: Mw. F. Pingen 
Telefoon : 06 51497259 
E-mailadres : f.g.pingen@hetnet.nl 
 
Bestuursleden 
Voorzitter : Dirk Achterbergh, huisarts 
Secretaris : Francien Pingen, huisarts 
Penningmeester : Mariska van Heerde, huisarts 
Algemeen bestuurslid : Ekow Lamptey ,sociaal psychiatrisch verpleegkundige
Algemeen bestuurslid : Justus Laryea, apotheker
Algemeen bestuurslid : Hannie Gevers, praktijkondersteuner 
 
Organisatie in Ghana 
Naam : Abura Dunkwa District Hospital 
Adres : P.O. Box 55 
Plaats : Abura Dunkwa, Central Region, Ghana 
Telefoon : +233(0)244981308 
Emailadres : juliwaam@yahoo.co.uk 
Contactpersoon 
Naam : Mr. Julius Waamsasiko 
Telefoonnummer : tel: 0244981308 
Emailadres : juliwaam@yahoo.co.uk 
 
3. Achtergrond / Analyse van het probleem 
 
 De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) stelde in 2010 dat onder 8,8% van de Ghanese bevolking 
diabetes voorkomt. Dit betekent dat van de totale bevolking, bestaande uit 24 miljoen Ghanezen, 
2.112.000 Ghanezen aan diabetes lijden. Echter, het totaal percentage van verstoorde 
bloedsuikerspiegels onder de Ghanese bevolking betreft 14%.(International Diabetes Fund, http://www.idf.org/diabetesatlas/, august 2011). 
 
Tijdens een grootschalige studie met betrekking tot niet overdraagbare ziektes onder volwassenen in 
de regio Accra stelde men dat het totale percentage aan diabetici op 6.3% lag en het percentage 
verstoorde bloedsuikerspiegels op 10.7%2. Bijna 70% van de onderzochten, bij wie diabetes werd 
vastgesteld, was hiervan niet op de hoogte. 
 (Amoah AGB, Owusu SK, Adjei S. Diabetes in Ghana: a community based prevalence study in Greater Accra. Diabetes Research and Clinical Practice) 
 
 Hypertensie  is naast diabetes mellitus een belangrijke risicofactor voor het 
ontwikkelen van cardiovasculaire complicaties. Het totale landelijke percentage van mensen die aan 
hoge bloeddruk lijden bedraagt ongeveer 28.7% (World Health Organization, http:/www.who.int/countries/gha/en/,august2011.).
 
Studies in de landelijke regio’s naar hypertensie laten percentages tussen de 19 en 33% zien (Bosu WK.Epidemic of hypertension in Ghana: a systematic review.BMC Public Health 2010,10:418).
 
 In het Abura Dunkwa Hospital in de Ghanese Central Region komt in totaal bij 3,9% van de nieuwe patiënten  met hoge bloeddruk voor. In 2010 was dit ongeveer 2,4%. De mate waarin hypertensie en 
diabetes voorkomt bij patiënten van het Abura Dunkwa Hospital neem toe.
 
Veel patiënten hebben bij het eerste contact in de polikliniek al last van complicaties, zoals 
diabetische cardiomyopathie (hartspierproblemen), angiopathie (beschadiging van bloedvaten), 
nefropathie (nierafwijkingen) en retinopathie (aantasting van het netvlies), die kunnen leiden tot 
hart- en vaatziekten, beroertes, huidaandoeningen aan de voeten, chronische oogaandoeningen en 
blindheid. 
 
De reden voor dit hoge aantal complicaties ligt vooral aan het feit dat deze patiënten niet de juiste 
begeleiding krijgen. Het gezondheidssysteem is vooral gericht op de behandeling van overdraagbare 
ziektes. De benodigde behandeling van chronische aandoeningen verschilt van die van 
overdraagbare ziektes. 
 
De WHO en de Internationale Diabetes Federatie (IDF) zien een wereldwijde toename van diabetes, 
waarbij de meest snelle toename te zien valt in lage- en middeninkomenlanden, zoals Ghana. Echter 
in deze landen is de gezondheidszorg voornamelijk ingericht op het aanpakken van besmettelijke 
ziektes en nog nauwelijks op de zorg voor chronische ziektes. 
 
De huidige situatie in het Abura Dunkwa Hospital 
 
Diabetes en hypertensie kenmerken zich als ziektes, waarbij in het beginstadium patiënten vaak 
geen klachten hebben. De eerste klachten waaruit blijkt dat patiënten deze ziektes hebben, worden 
veroorzaakt door de gevolgen van een niet behandelde hypertensie of diabetes mellitus. Voor de 
groepen patiënten bij wie al sprake is van een ernstige vorm van diabetes en/of hypertensie is 
het van belang dat zij een permanent behandelingsprogramma krijgen aangeboden en op 
regelmatige basis voor controle gezien worden door een verpleegkundige. 
 
De actuele situatie bestaat er uit dat diabetespatiënten en/of mensen met een hypertensie 
maandelijks medicijnen krijgen in het Abura Dunkwa Hospital. Zij moeten hiervoor maandelijks naar 
de polikliniek komen. In de praktijk komen de patiënten alleen naar het Hospital als zich complicaties 
voordoen. Zij krijgen dan voor 1 maand medicatie mee en het volgende bezoek vindt pas vaak weer 
plaats bij nieuwe complicaties. 
 
Analyse van de situatie 
 
In het district van het Abura Dunkwa Hospital is inventariserend onderzoek verricht naar zorg voor 
patiënten met chronische ziektes. Dit om een beter beeld te krijgen hoe de behandeling van 
(potentiële) patiënten verloopt. Dit onderzoek is gedaan aan de hand van: 
 
. Het interviewen van werknemers op verschillende niveaus binnen de gezondheidszorg: 
  Ziekenhuizen, Gezondheidscentra en veldwerkers  werkzaam in diverse compounds (Community 
  based Health Planning and Service, CHPS); 
. Het interviewen van de Districtsmanager van  Ghana  Health Services, verantwoordelijk voor de
  gezondheidszorg voor de verschillende gemeenschappen binnen het district; 
. Een bijeenkomst met afgevaardigden uit het management van het ziekenhuis, de artsen en 
  verpleegkundigen, werkzaam in het ziekenhuis en gezondheidscentra. 
 
Uit dit onderzoek zijn een aantal problemen geïnventariseerd, die te herleiden zijn naar 
gemeenschapsgebonden factoren en instantiegebonden factoren. Het gaat hierbij om: 
 
Gemeenschapsgebonden factoren 
 
. Voor veel patiënten is de afstand tot het ziekenhuis te groot met als gevolg dat het voor hen hoge 
  kosten met zich mee brengt om naar het ziekenhuis  te gaan.
. Bijgeloof m.b.t. diabetes en hypertensie staan het streven naar goede begeleiding van deze 
  ziektes in de weg; 
. De gemeenschap kenmerkt zich door een hoge mate van ongeletterdheid en een attitude waarbij 
  weinig gebruik gemaakt wordt van officiële  instanties m.b.t. gezondheidszorg. 
 
Instantiegebonden factoren 
 
. Het komt voor dat de benodigde medicatie voor de  behandeling van deze ziektes niet voorradig 
  is in de gezondheidscentra: De CHPS hebben  binnen de  verschillende compounds geen 
  toestemming om medicijnen te verstrekken. 
. De behandeling van, en controle op diabetes en hypertensie behoren niet tot de reguliere 
  taken van de verpleegkundigen werkzaam binnen de gemeenschappen.
. Het ontbreekt aan protocollen voor de begeleiding van chronische ziektes binnen de 
  verschillende instellingen in het district.
. Er is onvoldoende afstemming over de zorg tussen het ziekenhuis en de verpleegkundigen 
  werkzaam binnen de gemeenschappen als het gaat  om de behandeling van chronische ziektes.
. Het kennisniveau met betrekking tot de behandeling van chronische ziektes is, zowel bij 
  verpleegkundigen in het algemeen als bij  verpleegkundigen werkzaam binnen de 
  gemeenschappen niet toereikend. 
 
Ghaned for Health ziet vanuit de geïnventariseerde problemen oplossingsmogelijkheden op 2 
terreinen. Deze mogelijkheden zijn gelegen in de locatie van waaruit de benodigde zorg wordt 
aangeboden en de wijze waarop de zorg wordt aangeboden. Door zorg aangaande diabetes en 
hypertensie decentraal aan te bieden in de nabijheid van de in de rurale gebieden woonachtige 
patiënten wordt de bereikbaarheid van de medische zorg vergroot. Het op een meer gestructureerde 
manier aanbieden van zorg biedt daarnaast mogelijkheden voor verbetering van de kwaliteit van de 
zorg en het frequent uitvoeren daarvan. 
 
Een dergelijke werkwijze kent de volgende voordelen: 
 
. Het overdragen van een deel van de zorg voor diabetici en mensen met een hoge bloeddruk naar 
  centra voor basisgezondheidszorg en ambulante verpleegkundigen zorgt er voor dat het aantal 
  patiënten dat het ziekenhuis bezoekt, afneemt. 
  Hierdoor zal er in het ziekenhuis meer tijd vrijkomen om patiënten te behandelen met 
  complicaties. 
. Diabetespatiënten en mensen met een hypertensie  zullen eerder geneigd zijn een lokaal 
  gezondheidscentrum te bezoeken dan het ziekenhuis, de controle en behandeling van deze 
  chronische ziektes verbetert hierdoor. 
. Door het voorlichten van patiënten, regelmatige controles en een beter gebruik van medicatie, 
  zullen de complicaties t.g.v. diabetes en hypertensie  afnemen. 
. Door gebruik te maken van een gestructureerd
  medisch protocol krijgen de patiënten betere zorg binnen hun eigen gemeenschap door getrainde
  ambulante verpleegkundigen. Bij complicaties zullen patiënten gericht doorverwezen worden naar 
  het  ziekenhuis. 
 
4. Doelstelling 
  
Ghaned for Health heeft met haar activiteiten in het district rondom het Abura Dunkwa Hospital in 
eerste instantie het verbeteren van het herkennen en de daarop volgende zorg met betrekking tot 
mensen met diabetes en/of hypertensie voor ogen. 
 
Daarnaast kent het project de volgende subdoelstellingen: 
 
. Het realiseren van een polikliniek van waaruit gespecialiseerde verpleegkundigen de zorg 
  coördineren. 
. Het ontwikkelen van decentrale voorzieningen in de rurale gebieden van waaruit dicht bij de
  diverse gemeenschappen zorg kan wordenverleend aangaande diabetes en hoge bloeddruk.
. Het ontwikkelen van een voor Ghanezen bruikbaar protocol voor de begeleiding bij Diabetes 
  mellitus en hypertensie.
. Het verbeteren van het kennisniveau en de vaardigheden van verpleegkundigen in de 
  behandeling van chronische ziektes.
. Het vergroten van het bewustzijn onder de lokale bevolking m.b.t. chronische niet-besmettelijke 
  ziektes.
. Het motiveren van de lokale bevolking om vroegtijdig en op regelmatige basis hulp te zoeken voor 
  de constatering/behandeling van diabetes en hoge bloeddruk. 
 
5. Doelgroep 
 
De doelgroep m.b.t. het ontwikkelen van medische zorg aangaande diabetes en hypertensie is 
tweeledig: 
 
1. Patiënten met diabetes en/of hypertensie in het Abura Dunkwa district in de Ghanese 
    Central Region. 
2. Verpleegkundigen en community healthservice medewerkers werkzaam in het Abura 
    Dunkwa Hospital, in de centra voor basisgezondheidszorg en de ambulante   
    verpleegkundigen, werkzaam binnen de gemeenschappen in het Abura
    Dunkwa district in de Ghanese Central Region. 
 
6. Activiteiten 
 
Om de zorg voor diabetes en/of hypertensie te verbeteren, door middel van gedelegeerde en 
protocollaire zorg, heeft Ghaned for Health in samenwerking met Ghana Health Services een plan 
opgesteld In dit plan zijn de volgende activiteiten opgenomen: 
 
. Het bouwen en inrichten van een polikliniek voor de behandeling van chronische ziekten. 
. Het organiseren van een overleg met de Counterparts  voor het ontwikkelen van richtlijnen en 
  protocollen m.b.t. het verstrekken van zorg aan mensen met hoge bloeddruk en diabetici.
. Het opstellen van een protocol voor de verschillende niveaus aangaande zorg voor diabetici 
  en mensen met hoge bloeddruk .
. Het trainen van verpleegkundigen en community health workers over het verlenen van 
  medische zorg aan diabetici/hoge bloeddrukpatiënten  en over het geven van  
  voorlichting  community niveau. 
. Het trainen van 2 verpleegkundigen in Nederland,waarbij onder meer aandacht wordt 
  besteed aan het implementeren, coördineren en verbeteren van protocollaire zorg in Ghana. 
. Het implementeren van de gedelegeerde protocollaire  werkwijze aangaande de medische 
  zorg aan diabetici en hoge bloeddrukpatiënten.
 
6.1 Het bouwen en inrichten van een polikliniek voor de  behandeling van chronische ziekten 
 
In het ziekenhuis is geen aparte ruimte voor het behandelen en geven van voorlichting aan patiënten 
met een chronische ziekte. Alle ruimtes worden al meer dan optimaal benut. Voor de controle en 
behandeling van patiënten met complicaties zal hiervoor een voorziening worden ingericht. 
 
In de te realiseren polikliniek locatie worden de volgende voorzieningen opgenomen: 
 
. Een spreek-/behandelkamer 
. Opslagruimte voor medische materialen, medicatie,  etc. 
. Sanitaire voorzieningen 
. Kantoorruimte 
Daarnaast zal deze locatie uitgerust worden met onder meer een PC, een ECG apparaat, 
bloeddrukmeters, glucose teststrips, glucosemeters, voorlichtingsmateriaal, etc. 
 
Een van de geconstateerde problemen is dat veel patiënten vanuit de rurale gebieden niet naar het 
ziekenhuis komen. De afstand en de kosten zijn voor hen vaak te groot. Ook mensen bij wie diabetes 
en/of hypertensie is geconstateerd maken niet op frequente basis gebruik van de voorhanden zijnde 
zorg. In de praktijk komen mensen dan alleen maar op het moment dat er sprake is van ernstige 
complicaties. Door naast de zorg in het centrale ziekenhuis decentrale voorzieningen te realiseren in 
de nabijheid van de (potentiële) patiënten wordt de zorg beter bereikbaar. Hiermee wordt het 
mogelijk op frequente basis patiënten van de benodigde zorg te voorzien. Deze chronische ziektes 
kunnen dan beter behandeld worden. Daarbij kunnen we ook de mogelijk optredende complicaties 
voorkomen of daar eerder op ingrijpen. 
 
Het grootste deel van de zorg zal dan ook perifeer uitgevoerd worden in de al bestaande Community 
Health Centres. De aansturing en bevoorrading zal gebeuren vanuit de polikliniek voor chronische 
ziekten. 
 
6.2 Organisatie van een overleg en samenwerking met gezondheidszorg- instanties in Ghana 
 
Ghaned for Health wil op landelijk niveau in Ghana de plannen afstemmen met alle belanghebbende 
instanties en organisaties, die betrokken zijn bij het ontwikkelen van zorg aangaande diabetes en 
hypertensie. Het is van belang om met elkaar te verkennen, wat de mogelijkheden zijn om de zorg 
omtrent chronische niet-besmettelijke ziektes te verbeteren. Hierbij wordt een start gemaakt met 
het ontwikkelen van richtlijnen en deze af te stemmen op reeds bestaande plannen die er in Ghana 
zijn. 
 
Plannen zullen in overleg en in nauwe samenwerking met het hoofd van de Ghana Health Service 
worden voorbereid en ontwikkeld. Hierbij zullen artsen met als aandachtsgebied diabetes mellitus en 
hypertensie worden betrokken .
 
6.3 Het ontwikkelen van een protocol voor de medische zorg m.b.t. diabetes en hypertensie 
 
In overleg ontwikkelen we een protocol voor het aanbieden van medische zorg aan 
diabetespatiënten en mensen met hypertensie. Binnen dit protocol worden de richtlijnen voor de 
zorg van alle betrokken niveaus opgenomen en wordt aandacht besteed aan implementatie van het 
protocol. De organisatie van de infrastructuur op het gebied van gezondheidszorg om decentrale 
zorg mogelijk te maken is op de volgende niveaus georganiseerd: 
 
. Het Abura Dunkwa Hospital : districtsniveau 
. Centra voor basisgezondheidszorg 
. Veldwerk binnen de compounds (CHPS) 
. Vrijwilligers binnen de verschillende dorpen 
 
6.4 Het trainen van verpleegkundigen in het verlenen van medische zorg aan diabetici / hoge 
      bloeddrukpatiënten 
 
Na het opstellen van het protocol omtrent de zorg aan patiënten met diabetes en hypertensie 
trainen we de diverse betrokkenen in het district rondom het Abura Dunkwa Hospital in het bieden 
van deze zorg. Deze training verzorgen wij met medewerking van Nederlandse artsen. De training 
gaat uit van taken die onder verantwoordelijkheid van het Abura Dunkwa Hospital vallen en taken 
die decentraal worden uitgevoerd. Daarbij kennen wij de volgende uitgangspunten aangaande de 
medische zorg aan diabetici en hoge bloeddrukpatiënten: 
 
Zorg vanuit het Abura Dunkwa Hospital 
 
. Jaarlijks laboratoriumonderzoek, oogtesten en  lichamelijk onderzoek door specifiek 
  opgeleide verpleegkundigen.
. Twee à drie speciaal opgeleide verpleegkundigen m.b.t. diabetes en hoge bloeddruk.
. Op regelmatige basis bijscholen en geven van supervisie aan ambulant verpleegkundigen.
. Er op toezien dat de jaarlijkse controles/onderzoeken  worden uitgevoerd. 
. Het monitoren van alle patiënten; 
. Het behandelen van complicaties, zoals diabetesvoet.
. Verkrijgen van feedback van de ambulant verpleegkundigen m.b.t. mogelijke problemen 
  met patiënten. 
 
Eerstelijns zorg vanuit gezondheidscentra/CHPS 
 
. Er wordt gewerkt met verwijskaarten, verstrekt aan de patiënten door het ziekenhuis.
. Het informeren en voorlichten van patiënten over  diabetes.
. Driemaandelijks controlebezoeken en verstrekking van medicatie.
. Het motiveren van de patiënten om naar het ziekenhuis te gaan voor de jaarlijkse controle 
  (laboratoriumonderzoek, ogentest).
. Het raadplegen of verwijzen naar de speciaal voor behandeling van diabetes en hoge 
  bloeddruk opgeleide verpleegkundigen in het ziekenhuis. 
 
De eerste training neemt 2 dagen in beslag. Ongeveer 20 verpleegkundigen (deelnemers) krijgen een 
training om met het protocol te gaan werken. 
Het eerste jaar volgt een 3 maandelijkse training volgen en de jaren daarna een 2 jaarlijkse training. 
Community Health Workers krijgen daarnaast een training om voorlichting te geven in de 
communities over diabetes en hypertensie. Hiervoor wordt voorlichtingsmateriaal ontwikkeld. 
 
6.5 Het opleiden van Ghanese verpleegkundigen in Nederland 
 
Naast het trainen van verpleegkundigen in Ghana omtrent de zorg aan patiënten met diabetes en/of 
hoge bloeddruk overwegen we om 2 verpleegkundigen gedurende 2 maanden een opleiding in 
Nederland te laten volgen. Bij terugkomst nemen zij op basis van hun uitgebreide kennis een 
belangrijke positie in omtrent de zorg aan diabetici en hypertensiepatiënten. 
 
Zij gaan werkzaamheden verrichten vanuit de polikliniek voor chronische ziekten en zullen vanuit de 
polikliniek de perifere locaties bezoeken. Als lokale trekkers van het project monitoren zij deze ook. 
 
6.6 Het implementeren van een werkwijze aan de hand van het opgestelde medisch protocol 
m.b.t. decentrale zorg 
 
Nadat de verpleegkundigen zijn getraind start de decentrale zorg aan diabetici en patiënten met 
hoge bloeddruk. Na een half jaar wordt de zorgverlening uitgebreid geëvalueerd. 
 
Door de community health workers zal 2 maal per jaar een informatiebijeenkomst over diabetes en 
hypertensie gehouden worden. Er zal nagegaan worden hoeveel patiënten per community health 
centre bekend zijn met diabetes of hypertensie. En of deze patiënten ten minste 1 maal ingekaart 
zijn door de verpleegkundige. 
 
In de jaren daarna zal er een halfjaarlijkse controle plaatsvinden van de kaarten van de patiënten om 
te evalueren of patiënten voor controles komen en medicatie krijgen. Dit gebeurt door de getrainde 
nurses. Dit onderzoek willen we opzetten in samenwerking met de afdeling sociale geneeskunde van 
het Amsterdams Medisch Centrum. Hierbij kunnen ook huisartsen in opleiding worden ingezet. De 
eventueel geconstateerde problemen pakken we vervolgens aan door bij te sturen. Ook zal in kaart 
gebracht worden welke voorlichtingsprogramma’s gegeven zijn. Tweejaarlijks vinden er ook vervolg- 
en starttrainingen voor nieuwe verpleegkundigen plaats. 
 
Uiteindelijk is het de opzet dat deze manier van zorgverlening na 5 jaar volledig is geïmplementeerd 
binnen het Abura Dunkwa district en daarna zelfstandig verder functioneert. 
 
6.7 Planning van de activiteiten 2013/2014
 
September 2013 t/m Mei 2014
 
. Bouw van een polikliniek 
. overleg met betrokken instanties en artsen in  Ghana m.b.t. richtlijnen rondom de 
  behandeling van diabetes en hoge bloeddruk .
. Het schrijven van een protocol voor decentrale gezondheidszorg aangaande diabetes en 
  verhoogde bloeddruk 
. Het schrijven van een trainingsprogramma voor verpleegkundigen en gezondheidswerkers 
. Het schrijven van een plan met de belanghebbenden in de Central Region voor de 
  implementatie van het programma. 
. Inventarisatie van de deelnemende patiënten aan het programma.
. Het bouwen van de website 
. Het ontwikkelen van studiemateriaal m.b.t. de publieke  gezondheidszorg en het aanleggen 
  van patiëntendossiers 
 
December 2013 
 
. Het trainen van verpleegkundigen en ambulante gezondheidswerkers m.b.t. hoge
  bloeddruk en diabetes 
. Mogelijk het trainen van 2 verpleegkundigen in  Nederland m.b.t. hypertensiie en diabetes 
 
 
 
Januari 2014
 
. Het starten van de behandeling van patiënten en het aanbieden van trainingen aangaande 
  levensstijl.
 
 2013/2014 
 
. Opvolging van patiënten die deelnemen aan het  programma 
. Het aanpakken van eventueel geconstateerde  problemen gedurende het eerste jaar 
 
Juli 2014- December 2014 
 
. Evaluatie van het programma 
. Training van verpleegkundigen en ambulant gezondheidswerkers; 2 keer per jaar 
 
2014/2015 
 
. Training van verpleegkundigen en ambulant  gezondheidswerkers 
. Het continueren van de decentrale zorg in de regio en  jaarlijkse controles van de patiënten in het
  ziekenhuis 
. Evaluatie van het programma 
. Het schrijven van een plan voor het voortzetten van het programma 
 
6.8 Verwachte resultaten 
 
Met het invoeren van een werkwijze omtrent de zorg aan diabetici en mensen met een hoge 
bloeddruk verwacht Ghaned for Health de volgeden resultaten te behalen: 
 
. Binnen 3 jaar is 50% van alle mogelijke patiënten gediagnosticeerd m.b.t. diabetes en/of hoge 
  bloeddruk en komen zij op regelmatige basis naar het lokale gezondheidscentrum voor controle.
. Binnen 3 jaar werken 2 gespecialiseerde  verpleegkundigen op het gebied van diabetes en
  hoge bloeddruk in het Abura Dunkwa District   Ziekenhuis.
. 50% van de gediagnosticeerde patiënten m.b.t. diabetes en/of hoge bloeddruk komt voor een 
  jaarlijkse controle naar het ziekenhuis.
. De infrastructuur m.b.t. gezondheidszorg is aangepast  aan de behandeling van niet- 
  besmettelijke ziektes.
. De kennis bij de lokale bevolking omtrent diabetes en hoge bloeddruk is sterk toegenomen; 
. Nederlandse huisartsen en verpleegkundigen zijn in  de gelegenheid hun kennis te vergroten 
  omtrent behandeling van en inzicht in de zorg aan diabetici en mensen met hoge bloeddruk in 
  Ghana.
. Na 5 jaar is de werkwijze aangaan de diabetes en hoge bloeddruk volledig geïmplementeerd 
  binnen de lokale gezondheidszorg in het Abura Dunkwa district. 
 
7. Samenwerkingspartners 
 
De komende maanden wordt overlegd met potentiële partners en organisaties, waarmee kan 
worden samengewerkt. 
 
Nederlandse partners: 
 
. Artsen en praktijkondersteuner nemen deel op  persoonlijke titel. Momenteel zijn er 4 
  huisartsen en een praktijkondersteuner bij het project  betrokken.
. Met de afdeling Huisartsgeneeskunde van het AMC is overleg over de mogelijkheden om huisartsen in 
  opleiding een deel van hun stage in Ghana te laten lopen. 
. Nederlandse Vereniging voor Praktijkondersteuners. Met hen wordt de training opgezet 
. Dhr . Ekow Lamptey: AFAPAC foundation 
. Dhr. Agyemang: epidemioloog AMC 
. Dhr. Justus Larey: apotheker 
 
Ghanese partners 
 
- Het Abura Dunkwa Hospital, districthospital 
. Ghana Health Services non communicable diseases 
 
8.PR & Voorlichting 
  
Om het project onder de aandacht te brengen worden de volgende activiteiten ondernomen: 
 
. Publicaties in tijdschriften, (lokale) kranten, televisie, radio. Er zi8jn in ieder geval contacten 
  met de lokale omroep Amsterdam Zuid Oost, het magazine van het Amsterdams Medisch 
  Centrum en het tijdschrift Medisch Contact 
. Internetsite 
. Inzamelingsacties; crowding via persoonlijke netwerken 
. Werven van donateurs: farmaceutische industrie 
. Sponsoring; in Ghana gaan we verschillende bedrijven aanschrijven die verbonden zijn aan 
  de Ghana Netherlands Chamber of Commerce and  Culture (Ghanecc) 
. Informatie op site van organisaties als deWHIG (Werkgroep Huisartsen Internationale 
  Gezondheidszorg).
 
9. Begroting en dekkingsplan;
    Dit kunt u opvragen bij f.g.pingen@hetnet.nl