Projectplan
Support for healthcare of chronic diseases
1. Inleiding
Tijdens een studiereis van Nederlandse artsen in 2009 naar Ghana is contact gelegd met het
streekziekenhuis Abura Dunkwa in de Central Region. Tijdens een bezoek aan dit ziekenhuis ontstond
wederzijdse belangstelling voor een samenwerkingsverband omtrent chronische ziektes.
In Ghana groeit het probleem rondom diabetes (suikerziekte) en hypertensie( hoge bloeddruk). De Ghanese medische zorg is nog nauwelijks ingericht op de behandeling van dergelijke chronische ziektes. Tijdens een vervolgreis in 2010 heeft een stakeholders meeting plaatsgevonden, waarbij de wensen en knelpunten binnen de huidige situatie zijn geïnventariseerd.
Op basis hiervan is Stichting Ghaned for Health opgericht en is een projectvoorstel opgesteld voor de
ontwikkeling van zorg met betrekking tot de behandeling van chronische ziektes.
Nederlandse artsen en praktijkondersteuners stellen zich beschikbaar om trainingen te verzorgen,
zetten hun expertise in om protocollen voor de behandeling van chronische ziektes te ontwikkelen
en genereren middelen om goede zorg aangaande chronische ziektes aan te kunnen bieden.
De inzet van personeel en de middelen om de zorg uit te kunnen voeren wordt in Ghana door het
ziekenhuis zelf gefinancierd.
2. Organisatie
Organisatie in Nederland
Naam : Ghaned for Health
Adres : Secretariaat: Dorpsstraat 15
Postcode : 1393 NE
Plaats : Nigtevecht
Telefoon : 06 51497259
E-mailadres : f.g.pingen@hetnet.nl;
Website : www.ghanedforhealth.org
Rekeningnummer : 254701264
Inschrijving K.v.K : 54997577
ANBI kenmerk : 851522452
Contactpersoon
Naam : Secretariaat: Mw. F. Pingen
Telefoon : 06 51497259
E-mailadres : f.g.pingen@hetnet.nl
Bestuursleden
Voorzitter : Dirk Achterbergh, huisarts
Secretaris : Francien Pingen, huisarts
Penningmeester : Mariska van Heerde, huisarts
Algemeen bestuurslid : Ekow Lamptey ,sociaal psychiatrisch verpleegkundige
Algemeen bestuurslid : Justus Laryea, apotheker
Algemeen bestuurslid : Hannie Gevers, praktijkondersteuner
Organisatie in Ghana
Naam : Abura Dunkwa District Hospital
Adres : P.O. Box 55
Plaats : Abura Dunkwa, Central Region, Ghana
Telefoon : +233(0)244981308
Emailadres : juliwaam@yahoo.co.uk
Contactpersoon
Naam : Mr. Julius Waamsasiko
Telefoonnummer : tel: 0244981308
Emailadres : juliwaam@yahoo.co.uk
3. Achtergrond / Analyse van het probleem
De Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) stelde in 2010 dat onder 8,8% van de Ghanese bevolking
diabetes voorkomt. Dit betekent dat van de totale bevolking, bestaande uit 24 miljoen Ghanezen,
2.112.000 Ghanezen aan diabetes lijden. Echter, het totaal percentage van verstoorde
bloedsuikerspiegels onder de Ghanese bevolking betreft 14%.(International Diabetes Fund, http://www.idf.org/diabetesatlas/, august 2011).
Tijdens een grootschalige studie met betrekking tot niet overdraagbare ziektes onder volwassenen in
de regio Accra stelde men dat het totale percentage aan diabetici op 6.3% lag en het percentage
verstoorde bloedsuikerspiegels op 10.7%2. Bijna 70% van de onderzochten, bij wie diabetes werd
vastgesteld, was hiervan niet op de hoogte.
(Amoah AGB, Owusu SK, Adjei S. Diabetes in Ghana: a community based prevalence study in Greater Accra. Diabetes Research and Clinical Practice)
Hypertensie is naast diabetes mellitus een belangrijke risicofactor voor het
ontwikkelen van cardiovasculaire complicaties. Het totale landelijke percentage van mensen die aan
hoge bloeddruk lijden bedraagt ongeveer 28.7% (World Health Organization, http:/www.who.int/countries/gha/en/,august2011.).
Studies in de landelijke regio’s naar hypertensie laten percentages tussen de 19 en 33% zien (Bosu WK.Epidemic of hypertension in Ghana: a systematic review.BMC Public Health 2010,10:418).
In het Abura Dunkwa Hospital in de Ghanese Central Region komt in totaal bij 3,9% van de nieuwe patiënten met hoge bloeddruk voor. In 2010 was dit ongeveer 2,4%. De mate waarin hypertensie en
diabetes voorkomt bij patiënten van het Abura Dunkwa Hospital neem toe.
Veel patiënten hebben bij het eerste contact in de polikliniek al last van complicaties, zoals
diabetische cardiomyopathie (hartspierproblemen), angiopathie (beschadiging van bloedvaten),
nefropathie (nierafwijkingen) en retinopathie (aantasting van het netvlies), die kunnen leiden tot
hart- en vaatziekten, beroertes, huidaandoeningen aan de voeten, chronische oogaandoeningen en
blindheid.
De reden voor dit hoge aantal complicaties ligt vooral aan het feit dat deze patiënten niet de juiste
begeleiding krijgen. Het gezondheidssysteem is vooral gericht op de behandeling van overdraagbare
ziektes. De benodigde behandeling van chronische aandoeningen verschilt van die van
overdraagbare ziektes.
De WHO en de Internationale Diabetes Federatie (IDF) zien een wereldwijde toename van diabetes,
waarbij de meest snelle toename te zien valt in lage- en middeninkomenlanden, zoals Ghana. Echter
in deze landen is de gezondheidszorg voornamelijk ingericht op het aanpakken van besmettelijke
ziektes en nog nauwelijks op de zorg voor chronische ziektes.
De huidige situatie in het Abura Dunkwa Hospital
Diabetes en hypertensie kenmerken zich als ziektes, waarbij in het beginstadium patiënten vaak
geen klachten hebben. De eerste klachten waaruit blijkt dat patiënten deze ziektes hebben, worden
veroorzaakt door de gevolgen van een niet behandelde hypertensie of diabetes mellitus. Voor de
groepen patiënten bij wie al sprake is van een ernstige vorm van diabetes en/of hypertensie is
het van belang dat zij een permanent behandelingsprogramma krijgen aangeboden en op
regelmatige basis voor controle gezien worden door een verpleegkundige.
De actuele situatie bestaat er uit dat diabetespatiënten en/of mensen met een hypertensie
maandelijks medicijnen krijgen in het Abura Dunkwa Hospital. Zij moeten hiervoor maandelijks naar
de polikliniek komen. In de praktijk komen de patiënten alleen naar het Hospital als zich complicaties
voordoen. Zij krijgen dan voor 1 maand medicatie mee en het volgende bezoek vindt pas vaak weer
plaats bij nieuwe complicaties.
Analyse van de situatie
In het district van het Abura Dunkwa Hospital is inventariserend onderzoek verricht naar zorg voor
patiënten met chronische ziektes. Dit om een beter beeld te krijgen hoe de behandeling van
(potentiële) patiënten verloopt. Dit onderzoek is gedaan aan de hand van:
. Het interviewen van werknemers op verschillende niveaus binnen de gezondheidszorg:
Ziekenhuizen, Gezondheidscentra en veldwerkers werkzaam in diverse compounds (Community
based Health Planning and Service, CHPS);
. Het interviewen van de Districtsmanager van Ghana Health Services, verantwoordelijk voor de
gezondheidszorg voor de verschillende gemeenschappen binnen het district;
. Een bijeenkomst met afgevaardigden uit het management van het ziekenhuis, de artsen en
verpleegkundigen, werkzaam in het ziekenhuis en gezondheidscentra.
Uit dit onderzoek zijn een aantal problemen geïnventariseerd, die te herleiden zijn naar
gemeenschapsgebonden factoren en instantiegebonden factoren. Het gaat hierbij om:
Gemeenschapsgebonden factoren
. Voor veel patiënten is de afstand tot het ziekenhuis te groot met als gevolg dat het voor hen hoge
kosten met zich mee brengt om naar het ziekenhuis te gaan.
. Bijgeloof m.b.t. diabetes en hypertensie staan het streven naar goede begeleiding van deze
ziektes in de weg;
. De gemeenschap kenmerkt zich door een hoge mate van ongeletterdheid en een attitude waarbij
weinig gebruik gemaakt wordt van officiële instanties m.b.t. gezondheidszorg.
Instantiegebonden factoren
. Het komt voor dat de benodigde medicatie voor de behandeling van deze ziektes niet voorradig
is in de gezondheidscentra: De CHPS hebben binnen de verschillende compounds geen
toestemming om medicijnen te verstrekken.
. De behandeling van, en controle op diabetes en hypertensie behoren niet tot de reguliere
taken van de verpleegkundigen werkzaam binnen de gemeenschappen.
. Het ontbreekt aan protocollen voor de begeleiding van chronische ziektes binnen de
verschillende instellingen in het district.
. Er is onvoldoende afstemming over de zorg tussen het ziekenhuis en de verpleegkundigen
werkzaam binnen de gemeenschappen als het gaat om de behandeling van chronische ziektes.
. Het kennisniveau met betrekking tot de behandeling van chronische ziektes is, zowel bij
verpleegkundigen in het algemeen als bij verpleegkundigen werkzaam binnen de
gemeenschappen niet toereikend.
Ghaned for Health ziet vanuit de geïnventariseerde problemen oplossingsmogelijkheden op 2
terreinen. Deze mogelijkheden zijn gelegen in de locatie van waaruit de benodigde zorg wordt
aangeboden en de wijze waarop de zorg wordt aangeboden. Door zorg aangaande diabetes en
hypertensie decentraal aan te bieden in de nabijheid van de in de rurale gebieden woonachtige
patiënten wordt de bereikbaarheid van de medische zorg vergroot. Het op een meer gestructureerde
manier aanbieden van zorg biedt daarnaast mogelijkheden voor verbetering van de kwaliteit van de
zorg en het frequent uitvoeren daarvan.
Een dergelijke werkwijze kent de volgende voordelen:
. Het overdragen van een deel van de zorg voor diabetici en mensen met een hoge bloeddruk naar
centra voor basisgezondheidszorg en ambulante verpleegkundigen zorgt er voor dat het aantal
patiënten dat het ziekenhuis bezoekt, afneemt.
Hierdoor zal er in het ziekenhuis meer tijd vrijkomen om patiënten te behandelen met
complicaties.
. Diabetespatiënten en mensen met een hypertensie zullen eerder geneigd zijn een lokaal
gezondheidscentrum te bezoeken dan het ziekenhuis, de controle en behandeling van deze
chronische ziektes verbetert hierdoor.
. Door het voorlichten van patiënten, regelmatige controles en een beter gebruik van medicatie,
zullen de complicaties t.g.v. diabetes en hypertensie afnemen.
. Door gebruik te maken van een gestructureerd
medisch protocol krijgen de patiënten betere zorg binnen hun eigen gemeenschap door getrainde
ambulante verpleegkundigen. Bij complicaties zullen patiënten gericht doorverwezen worden naar
het ziekenhuis.
4. Doelstelling
Ghaned for Health heeft met haar activiteiten in het district rondom het Abura Dunkwa Hospital in
eerste instantie het verbeteren van het herkennen en de daarop volgende zorg met betrekking tot
mensen met diabetes en/of hypertensie voor ogen.
Daarnaast kent het project de volgende subdoelstellingen:
. Het realiseren van een polikliniek van waaruit gespecialiseerde verpleegkundigen de zorg
coördineren.
. Het ontwikkelen van decentrale voorzieningen in de rurale gebieden van waaruit dicht bij de
diverse gemeenschappen zorg kan wordenverleend aangaande diabetes en hoge bloeddruk.
. Het ontwikkelen van een voor Ghanezen bruikbaar protocol voor de begeleiding bij Diabetes
mellitus en hypertensie.
. Het verbeteren van het kennisniveau en de vaardigheden van verpleegkundigen in de
behandeling van chronische ziektes.
. Het vergroten van het bewustzijn onder de lokale bevolking m.b.t. chronische niet-besmettelijke
ziektes.
. Het motiveren van de lokale bevolking om vroegtijdig en op regelmatige basis hulp te zoeken voor
de constatering/behandeling van diabetes en hoge bloeddruk.
5. Doelgroep
De doelgroep m.b.t. het ontwikkelen van medische zorg aangaande diabetes en hypertensie is
tweeledig:
1. Patiënten met diabetes en/of hypertensie in het Abura Dunkwa district in de Ghanese
Central Region.
2. Verpleegkundigen en community healthservice medewerkers werkzaam in het Abura
Dunkwa Hospital, in de centra voor basisgezondheidszorg en de ambulante
verpleegkundigen, werkzaam binnen de gemeenschappen in het Abura
Dunkwa district in de Ghanese Central Region.
6. Activiteiten
Om de zorg voor diabetes en/of hypertensie te verbeteren, door middel van gedelegeerde en
protocollaire zorg, heeft Ghaned for Health in samenwerking met Ghana Health Services een plan
opgesteld In dit plan zijn de volgende activiteiten opgenomen:
. Het bouwen en inrichten van een polikliniek voor de behandeling van chronische ziekten.
. Het organiseren van een overleg met de Counterparts voor het ontwikkelen van richtlijnen en
protocollen m.b.t. het verstrekken van zorg aan mensen met hoge bloeddruk en diabetici.
. Het opstellen van een protocol voor de verschillende niveaus aangaande zorg voor diabetici
en mensen met hoge bloeddruk .
. Het trainen van verpleegkundigen en community health workers over het verlenen van
medische zorg aan diabetici/hoge bloeddrukpatiënten en over het geven van
voorlichting community niveau.
. Het trainen van 2 verpleegkundigen in Nederland,waarbij onder meer aandacht wordt
besteed aan het implementeren, coördineren en verbeteren van protocollaire zorg in Ghana.
. Het implementeren van de gedelegeerde protocollaire werkwijze aangaande de medische
zorg aan diabetici en hoge bloeddrukpatiënten.
6.1 Het bouwen en inrichten van een polikliniek voor de behandeling van chronische ziekten
In het ziekenhuis is geen aparte ruimte voor het behandelen en geven van voorlichting aan patiënten
met een chronische ziekte. Alle ruimtes worden al meer dan optimaal benut. Voor de controle en
behandeling van patiënten met complicaties zal hiervoor een voorziening worden ingericht.
In de te realiseren polikliniek locatie worden de volgende voorzieningen opgenomen:
. Een spreek-/behandelkamer
. Opslagruimte voor medische materialen, medicatie, etc.
. Sanitaire voorzieningen
. Kantoorruimte
Daarnaast zal deze locatie uitgerust worden met onder meer een PC, een ECG apparaat,
bloeddrukmeters, glucose teststrips, glucosemeters, voorlichtingsmateriaal, etc.
Een van de geconstateerde problemen is dat veel patiënten vanuit de rurale gebieden niet naar het
ziekenhuis komen. De afstand en de kosten zijn voor hen vaak te groot. Ook mensen bij wie diabetes
en/of hypertensie is geconstateerd maken niet op frequente basis gebruik van de voorhanden zijnde
zorg. In de praktijk komen mensen dan alleen maar op het moment dat er sprake is van ernstige
complicaties. Door naast de zorg in het centrale ziekenhuis decentrale voorzieningen te realiseren in
de nabijheid van de (potentiële) patiënten wordt de zorg beter bereikbaar. Hiermee wordt het
mogelijk op frequente basis patiënten van de benodigde zorg te voorzien. Deze chronische ziektes
kunnen dan beter behandeld worden. Daarbij kunnen we ook de mogelijk optredende complicaties
voorkomen of daar eerder op ingrijpen.
Het grootste deel van de zorg zal dan ook perifeer uitgevoerd worden in de al bestaande Community
Health Centres. De aansturing en bevoorrading zal gebeuren vanuit de polikliniek voor chronische
ziekten.
6.2 Organisatie van een overleg en samenwerking met gezondheidszorg- instanties in Ghana
Ghaned for Health wil op landelijk niveau in Ghana de plannen afstemmen met alle belanghebbende
instanties en organisaties, die betrokken zijn bij het ontwikkelen van zorg aangaande diabetes en
hypertensie. Het is van belang om met elkaar te verkennen, wat de mogelijkheden zijn om de zorg
omtrent chronische niet-besmettelijke ziektes te verbeteren. Hierbij wordt een start gemaakt met
het ontwikkelen van richtlijnen en deze af te stemmen op reeds bestaande plannen die er in Ghana
zijn.
Plannen zullen in overleg en in nauwe samenwerking met het hoofd van de Ghana Health Service
worden voorbereid en ontwikkeld. Hierbij zullen artsen met als aandachtsgebied diabetes mellitus en
hypertensie worden betrokken .
6.3 Het ontwikkelen van een protocol voor de medische zorg m.b.t. diabetes en hypertensie
In overleg ontwikkelen we een protocol voor het aanbieden van medische zorg aan
diabetespatiënten en mensen met hypertensie. Binnen dit protocol worden de richtlijnen voor de
zorg van alle betrokken niveaus opgenomen en wordt aandacht besteed aan implementatie van het
protocol. De organisatie van de infrastructuur op het gebied van gezondheidszorg om decentrale
zorg mogelijk te maken is op de volgende niveaus georganiseerd:
. Het Abura Dunkwa Hospital : districtsniveau
. Centra voor basisgezondheidszorg
. Veldwerk binnen de compounds (CHPS)
. Vrijwilligers binnen de verschillende dorpen
6.4 Het trainen van verpleegkundigen in het verlenen van medische zorg aan diabetici / hoge
bloeddrukpatiënten
Na het opstellen van het protocol omtrent de zorg aan patiënten met diabetes en hypertensie
trainen we de diverse betrokkenen in het district rondom het Abura Dunkwa Hospital in het bieden
van deze zorg. Deze training verzorgen wij met medewerking van Nederlandse artsen. De training
gaat uit van taken die onder verantwoordelijkheid van het Abura Dunkwa Hospital vallen en taken
die decentraal worden uitgevoerd. Daarbij kennen wij de volgende uitgangspunten aangaande de
medische zorg aan diabetici en hoge bloeddrukpatiënten:
Zorg vanuit het Abura Dunkwa Hospital
. Jaarlijks laboratoriumonderzoek, oogtesten en lichamelijk onderzoek door specifiek
opgeleide verpleegkundigen.
. Twee à drie speciaal opgeleide verpleegkundigen m.b.t. diabetes en hoge bloeddruk.
. Op regelmatige basis bijscholen en geven van supervisie aan ambulant verpleegkundigen.
. Er op toezien dat de jaarlijkse controles/onderzoeken worden uitgevoerd.
. Het monitoren van alle patiënten;
. Het behandelen van complicaties, zoals diabetesvoet.
. Verkrijgen van feedback van de ambulant verpleegkundigen m.b.t. mogelijke problemen
met patiënten.
Eerstelijns zorg vanuit gezondheidscentra/CHPS
. Er wordt gewerkt met verwijskaarten, verstrekt aan de patiënten door het ziekenhuis.
. Het informeren en voorlichten van patiënten over diabetes.
. Driemaandelijks controlebezoeken en verstrekking van medicatie.
. Het motiveren van de patiënten om naar het ziekenhuis te gaan voor de jaarlijkse controle
(laboratoriumonderzoek, ogentest).
. Het raadplegen of verwijzen naar de speciaal voor behandeling van diabetes en hoge
bloeddruk opgeleide verpleegkundigen in het ziekenhuis.
De eerste training neemt 2 dagen in beslag. Ongeveer 20 verpleegkundigen (deelnemers) krijgen een
training om met het protocol te gaan werken.
Het eerste jaar volgt een 3 maandelijkse training volgen en de jaren daarna een 2 jaarlijkse training.
Community Health Workers krijgen daarnaast een training om voorlichting te geven in de
communities over diabetes en hypertensie. Hiervoor wordt voorlichtingsmateriaal ontwikkeld.
6.5 Het opleiden van Ghanese verpleegkundigen in Nederland
Naast het trainen van verpleegkundigen in Ghana omtrent de zorg aan patiënten met diabetes en/of
hoge bloeddruk overwegen we om 2 verpleegkundigen gedurende 2 maanden een opleiding in
Nederland te laten volgen. Bij terugkomst nemen zij op basis van hun uitgebreide kennis een
belangrijke positie in omtrent de zorg aan diabetici en hypertensiepatiënten.
Zij gaan werkzaamheden verrichten vanuit de polikliniek voor chronische ziekten en zullen vanuit de
polikliniek de perifere locaties bezoeken. Als lokale trekkers van het project monitoren zij deze ook.
6.6 Het implementeren van een werkwijze aan de hand van het opgestelde medisch protocol
m.b.t. decentrale zorg
Nadat de verpleegkundigen zijn getraind start de decentrale zorg aan diabetici en patiënten met
hoge bloeddruk. Na een half jaar wordt de zorgverlening uitgebreid geëvalueerd.
Door de community health workers zal 2 maal per jaar een informatiebijeenkomst over diabetes en
hypertensie gehouden worden. Er zal nagegaan worden hoeveel patiënten per community health
centre bekend zijn met diabetes of hypertensie. En of deze patiënten ten minste 1 maal ingekaart
zijn door de verpleegkundige.
In de jaren daarna zal er een halfjaarlijkse controle plaatsvinden van de kaarten van de patiënten om
te evalueren of patiënten voor controles komen en medicatie krijgen. Dit gebeurt door de getrainde
nurses. Dit onderzoek willen we opzetten in samenwerking met de afdeling sociale geneeskunde van
het Amsterdams Medisch Centrum. Hierbij kunnen ook huisartsen in opleiding worden ingezet. De
eventueel geconstateerde problemen pakken we vervolgens aan door bij te sturen. Ook zal in kaart
gebracht worden welke voorlichtingsprogramma’s gegeven zijn. Tweejaarlijks vinden er ook vervolg-
en starttrainingen voor nieuwe verpleegkundigen plaats.
Uiteindelijk is het de opzet dat deze manier van zorgverlening na 5 jaar volledig is geïmplementeerd
binnen het Abura Dunkwa district en daarna zelfstandig verder functioneert.
6.7 Planning van de activiteiten 2013/2014
September 2013 t/m Mei 2014
. Bouw van een polikliniek
. overleg met betrokken instanties en artsen in Ghana m.b.t. richtlijnen rondom de
behandeling van diabetes en hoge bloeddruk .
. Het schrijven van een protocol voor decentrale gezondheidszorg aangaande diabetes en
verhoogde bloeddruk
. Het schrijven van een trainingsprogramma voor verpleegkundigen en gezondheidswerkers
. Het schrijven van een plan met de belanghebbenden in de Central Region voor de
implementatie van het programma.
. Inventarisatie van de deelnemende patiënten aan het programma.
. Het bouwen van de website
. Het ontwikkelen van studiemateriaal m.b.t. de publieke gezondheidszorg en het aanleggen
van patiëntendossiers
December 2013
. Het trainen van verpleegkundigen en ambulante gezondheidswerkers m.b.t. hoge
bloeddruk en diabetes
. Mogelijk het trainen van 2 verpleegkundigen in Nederland m.b.t. hypertensiie en diabetes
Januari 2014
. Het starten van de behandeling van patiënten en het aanbieden van trainingen aangaande
levensstijl.
2013/2014
. Opvolging van patiënten die deelnemen aan het programma
. Het aanpakken van eventueel geconstateerde problemen gedurende het eerste jaar
Juli 2014- December 2014
. Evaluatie van het programma
. Training van verpleegkundigen en ambulant gezondheidswerkers; 2 keer per jaar
2014/2015
. Training van verpleegkundigen en ambulant gezondheidswerkers
. Het continueren van de decentrale zorg in de regio en jaarlijkse controles van de patiënten in het
ziekenhuis
. Evaluatie van het programma
. Het schrijven van een plan voor het voortzetten van het programma
6.8 Verwachte resultaten
Met het invoeren van een werkwijze omtrent de zorg aan diabetici en mensen met een hoge
bloeddruk verwacht Ghaned for Health de volgeden resultaten te behalen:
. Binnen 3 jaar is 50% van alle mogelijke patiënten gediagnosticeerd m.b.t. diabetes en/of hoge
bloeddruk en komen zij op regelmatige basis naar het lokale gezondheidscentrum voor controle.
. Binnen 3 jaar werken 2 gespecialiseerde verpleegkundigen op het gebied van diabetes en
hoge bloeddruk in het Abura Dunkwa District Ziekenhuis.
. 50% van de gediagnosticeerde patiënten m.b.t. diabetes en/of hoge bloeddruk komt voor een
jaarlijkse controle naar het ziekenhuis.
. De infrastructuur m.b.t. gezondheidszorg is aangepast aan de behandeling van niet-
besmettelijke ziektes.
. De kennis bij de lokale bevolking omtrent diabetes en hoge bloeddruk is sterk toegenomen;
. Nederlandse huisartsen en verpleegkundigen zijn in de gelegenheid hun kennis te vergroten
omtrent behandeling van en inzicht in de zorg aan diabetici en mensen met hoge bloeddruk in
Ghana.
. Na 5 jaar is de werkwijze aangaan de diabetes en hoge bloeddruk volledig geïmplementeerd
binnen de lokale gezondheidszorg in het Abura Dunkwa district.
7. Samenwerkingspartners
De komende maanden wordt overlegd met potentiële partners en organisaties, waarmee kan
worden samengewerkt.
Nederlandse partners:
. Artsen en praktijkondersteuner nemen deel op persoonlijke titel. Momenteel zijn er 4
huisartsen en een praktijkondersteuner bij het project betrokken.
. Met de afdeling Huisartsgeneeskunde van het AMC is overleg over de mogelijkheden om huisartsen in
opleiding een deel van hun stage in Ghana te laten lopen.
. Nederlandse Vereniging voor Praktijkondersteuners. Met hen wordt de training opgezet
. Dhr . Ekow Lamptey: AFAPAC foundation
. Dhr. Agyemang: epidemioloog AMC
. Dhr. Justus Larey: apotheker
Ghanese partners
- Het Abura Dunkwa Hospital, districthospital
. Ghana Health Services non communicable diseases
8.PR & Voorlichting
Om het project onder de aandacht te brengen worden de volgende activiteiten ondernomen:
. Publicaties in tijdschriften, (lokale) kranten, televisie, radio. Er zi8jn in ieder geval contacten
met de lokale omroep Amsterdam Zuid Oost, het magazine van het Amsterdams Medisch
Centrum en het tijdschrift Medisch Contact
. Internetsite
. Inzamelingsacties; crowding via persoonlijke netwerken
. Werven van donateurs: farmaceutische industrie
. Sponsoring; in Ghana gaan we verschillende bedrijven aanschrijven die verbonden zijn aan
de Ghana Netherlands Chamber of Commerce and Culture (Ghanecc)
. Informatie op site van organisaties als deWHIG (Werkgroep Huisartsen Internationale
Gezondheidszorg).
